Duikhorloges

Duikhorloges waren aanvankelijk vooral speciale instrumenten voor kikvorsmannen. Inmiddels hebben ze een vaste plek in het alledaagse leven veroverd. Functionaliteit, techniek en robuustheid pleiten voor de aankoop van dit soort horloges. Om voor duikhorloge door te gaan, moet de betreffende tijdmeter aan alle eisen van de ISO 6425 of de DIN 8306 voldoen. Een waterdichtheid van 200 m (20 bar) is de minimumeis.

Om tegen water bestand te zijn, hebben duikhorloges een kast waarvan zowel de achterkant als de kronen geschroefd zijn. Bij chronografen, oftewel horloges met een stopwatch, zijn de drukknoppen geschroefd. Samen met rubberen pakkingen zorgen de geschroefde onderdelen ervoor dat het horloge hermetisch is afgesloten voor water.

Duikhorloges beschikken meestal over een heliumventiel, dat noodzakelijk is voor saturatieduiken. Met dit ventiel kunt u helium laten ontsnappen, dat tijdens het duiken het horloge is binnengedrongen. Gebeurt dit niet, dan kan helium schade aan het uurwerk veroorzaken.

Een onderdeel dat niet mag ontbreken bij een volwaardig duikhorloge is de eenzijdig draaibare lunette met markeringen voor stappen van een minuut en van vijf minuten.

Met deze lunette houdt u de duiktijd in het oog, zodat u op tijd naar het wateroppervlak terugkeert. Aangezien de lunette alleen tegen de klok in kan draaien, kunt u nooit te lang onder water blijven. Zelfs niet wanneer u de draairing per ongeluk verstelt.

Het horloge moet ook afleesbaar zijn als er weinig licht is onder water of als het donker is. Daarom heeft een duikhorloge lichtgevende wijzers en indexen. Een veelgebruikt controlemechanisme is een oplichtende secondewijzer. Zo kunt u in het donker testen of het horloge nog zonder problemen loopt. In de duikhorloge-normering wordt ook schokbestendigheid, antimagnetisme en gevoeligheid voor temperatuurschommelingen meegenomen. In totaal moeten de horloges aan ca. 20 verschillende eisen voldoen.

Bij de aankoop van een duikhorloge heeft u vrijwel onbeperkte keuze. Bijna alle fabrikanten van formaat hebben dit type horloge in hun portfolio.

Het is moeilijk te zeggen wat het beste duikhorloge is. Het bekendste model is zonder twijfel de Submariner van Rolex. Dit horloge is een statussymbool en belegging ineen. De 'Sub' is verkrijgbaar met en zonder datum, in edelstaal, wit- en geelgoud en als bicolor-variant. Afhankelijk van de uitvoering betaalt u tussen de 6.000 en de 25.000 euro. Vintage-modellen uit de jaren 50 en 60 koopt u in goede staat voor meer dan 79.000 euro.

De Fifty Fathomsvan Blancpain geniet in vakkringen al decennialang een vergelijkbare legendarische status als de Submariner.

Dit horloge staat bekend als het eerste echte duikhorloge ter wereld, omdat het niet alleen waterdicht is, maar ook speciaal voor duikers is ontwikkeld. Ook hier is de keuze enorm. Eenvoudige modellen van edelstaal met drie wijzers koopt u vanaf ca. 4.000 euro. Voor chronografen met een gouden kast betaalt u rond de 23.000 euro.

De Seamaster van Omega en de Superocean van Breitling zijn ook vaste waarden sinds de jaren 60.

In beide gevallen heeft u de keuze uit verscheidene modellen en uitvoeringen, waarvan de prijzen ver uit elkaar liggen. Het loopt uiteen van 1.000 euro voor een basismodel tot ongeveer 30.000 euro voor een gecompliceerde uitvoering van goud of platina.

Duikhorloges komen niet alleen uit Zwitserland. Zo hebben de horloges van de Duitse fabrikant Sinn Spezialuhren een uitstekende reputatie. Vooral de duikhorloges die gemaakt zijn van hetzelfde staal als onderzeeboten zijn zeer populair onder professionele duikers. Met prijzen tussen de 1.690 en de 2.900 euro zijn ze relatief voordelig.

Hetzelfde gaat op voor het Japanse traditiemerk Seiko. Met name de Prospex-collectie biedt een groot aantal duikhorloges met een uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding. U kunt al een model voor minder dan 500 euro op de kop tikken. Een exemplaar met de unieke Spring Drive van Seiko kan echter ook meer dan 3.000 euro kosten.

De Luminor van de in Italië gevestigde fabrikant Panerai geniet een cultstatus. Het merk produceert al meer dan 30 jaar horloges die speciaal zijn ontworpen voor onderwatergebruik. Door de kussenvormige kast en de grote kroonbescherming vallen ze meteen op. Aanvankelijk werden de horloges uitsluitend voor de Italiaanse marine geproduceerd, later vonden ze ook hun weg naar de reguliere handel. Het enige echte duikhorloge van Panerai is de Luminor Submersible, want dat is het enige model in het portfolio met een duiklunette. U betaalt tussen de 5.000 en de 6.000 euro voor een Luminor.

Waterdichtheid is veel meer dan een luxe extra functie. Als vocht het horloge binnendringt, dan leidt dat bijna altijd tot schade. Het maakt daarbij niet uit wat voor aandrijving de tijdmeter heeft. Bij mechanische horloges wast water het smeermiddel uit de lagers en veroorzaakt corrosie. Quartzhorloges halen hun energie uit een batterij of zonnecellen. Ze reageren daarom niet minder gevoelig op water. De elektronica van een quartzhorloge houdt ermee op als het nat wordt.

De aangegeven waterdichtheid op een duikhorloge leidt vaak tot misverstanden. Deze aanduiding betekent niets meer en niets minder dan dat het horloge de druk aankan, die op de aangegeven diepte heerst. Een horloge waarop staat dat het 30 m waterdicht is, is bestand tegen een druk van 3 bar. Daarom dient u in elk geval contact met opspattend water of lichte regen te voorkomen. Zelfs bij het handen wassen moet u opletten, want de straal van een stromende waterkraan kan een druk hebben van meer dan 3 bar. Pas ook op met zwemmen, waterskiën, surfen en raften. Deze activiteiten stellen uw horloge behoorlijk op de proef en vereisen een waterdichtheid van minimaal 100 m (10 bar).

U dient regelmatig de waterdichtheid van een duikhorloge te laten controleren. Dit geldt in het bijzonder als u een tweedehands exemplaar koopt en er niet wordt gegarandeerd dat het horloge nog waterdicht is. Tegenwoordig hebben de meeste duikers een duikcomputer en gebruiken ze een duikhorloge alleen als back-up. Maar ook in deze functie dient het horloge goed te werken.

Wat was het eerste duikhorloge? Op deze vraag zijn meerdere antwoorden mogelijk. Rolex patenteerde in 1926 het principe om de kronen en de achterkant met schroeven en pakkingen te verzegelen. Toen de Engelse Mercedes Gleitze in oktober 1927 het Kanaal probeerde over te zwemmen, had ze een Rolex Oyster bij zich. Deze marketingstunt bewees dat de Oyster ook na meerdere uren in het water nog waterdicht was.

Het eerste horloge dat speciaal voor het verblijf onder water werd ontwikkeld was de Omega Marine. De rechthoekige kast bestond uit twee onderdelen met verschillende groottes, die in elkaar geschoven werden. Door deze constructie was het horloge beter bestand tegen de waterdruk. In 1937 verkreeg de Omega Marine als eerste horloge ooit een officieel certificaat voor waterdichtheid. Daarop stond dat het horloge bestand was tegen een diepte van 135 m.

In de jaren 50 kwamen de duikhorloges tot een diepte van 200 m. In 1953 werden de Rolex Submariner en de Blancpain Fifty Fathoms gepresenteerd. De stijl en het uiterlijk van deze modellen bepalen tot op heden de vormgeving van duikhorloges. Beide horloges waren met een draaibare lunette voor het instellen van de duiktijd uitgerust. Er woedt nog steeds een strijd of de Submariner of de Fifty Fathoms het eerste echte duikhorloge was. In 1957 kregen beide tijdmeters concurrentie van de Superocean van Breitling en de Seamaster 300 van Omega.

Er ontstond een grote behoefte aan duikhorloges, omdat in toenemende mate werk onder water uitgevoerd moest worden. De aanleg van pijpleidingen en offshore-platforms voor energievoorziening speelden een bepalende rol. Ook het leger was op zoek naar waterdichte horloges voor het Korps Mariniers. Korte tijd later kwam het duiktoerisme opzetten, dat inmiddels een vrijetijdsbesteding voor miljoenen is geworden. Als solide sporthorloge en statussymbool hebben de duikhorloges nog andere functies gekregen, die ervoor zorgen dat ze ook in de toekomst begeerd zullen blijven.