Quartzhorloges

Horloges met een quartzuurwerk zijn er in vrijwel elke prijscategorie, van 30 euro tot meer dan 100 000 euro. Qua aantallen domineren quartzhorloges overduidelijk de wereldwijde horlogemarkt. Meestal gaat het om tijdmeters met een batterijtje uit het Verre Oosten. Maar ook de Zwitserse fabrikanten bieden een grote hoeveelheid quartzhorloges aan. Het marktaandeel van quartzhorloges ligt in Zwitserland rond de 80%. Er was zelfs een tijd waarin Rolex modellen met een quartzuurwerk op de markt bracht. De Geneefse manufactuur is intussen weer volledig overgegaan op het produceren van mechanische horloges. Concurrenten als Breitling en Omega houden daarentegen vast aan de quartzhorloges in hun collecties.

Een quartzuurwerk biedt een aantal voordelen ten opzichte van een mechanisch horloge. Quartzhorloges zijn met een afwijking van slechts een paar seconden per maand zeer nauwkeurig. Daarnaast zijn ze robuust en voordelig te produceren. Desondanks behoren quartzhorloges ook tot het portfolio van gerenommeerde fabrikanten luxe horloges. Zo hebben een paar futuristische modellen uit de professional-serie van Breitling, zoals de Aerospace, de Chronospace en de Exospace, een quartzuurwerk. In het hoogste prijssegment spreken niet de kosten, maar de technische mogelijkheden voor dit soort uurwerken.

De Exospace B55 van Breitling demonstreert het potentiaal van moderne quartzhorloges. Het elektronische manufactuurkaliber verbindt u via bluetooth met uw smartphone. Daarna kunt u het horloge op afstand bedienen en data downloaden. Tot de andere bijzonderheden behoren een stopwatch met een flyback-functie, een eeuwigdurende kalender, een timer, een wekker en een tweede tijdzone. Naast de analoge tijdsaanduiding met drie wijzers heeft de Exospace B55 ook een lichtgevende digitale tijdweergave.

Een aantal van de genoemde functies (bluetooth, elektronische digitale weergave) zijn bij een mechanisch horloge niet te realiseren. Een eeuwigdurende kalender, een flyback-chronograaf, een tweede tijdzone en een wekker zijn complicaties die mechanische horloges ook hebben, maar quartzhorloges bieden alle deze extra's voor een veel gunstigere prijs. Bij een mechanisch horloge betaalt u voor een dergelijk aantal complicaties een astronomisch bedrag.

Overweegt u een quartzhorloge te kopen? Een hoge gangnauwkeurigheid, uitgebreide functies en een doorgaans aantrekkelijke prijs zijn de voordelen van dit type horloge. Zelfs kenners en liefhebbers van hoogwaardige mechanische horloges raden aan in bepaalde gevallen te kiezen voor een quartzhorloge. Als u bijvoorbeeld vaak tennist of golft en daarbij een horloge draagt, ontstaan door de slagen heftige trillingen. Een mechanisch horloge met ongeveer 200 onderdelen hoeft daar geen hinder van te ondervinden. Maar het risico is bij deze bewegingen hoger. Zelfs applaudisseren bij een concert kan een negatieve invloed hebben op uw mechanische horloge.

Quartzhorloges hebben geen of zeer weinig beweeglijke onderdelen. Daardoor zijn ze vrijwel ongevoelig voor onzorgvuldige handelingen die mechanische horloges buitenspel kunnen zetten. Een quartzhorloge kan er ook beter tegen als hij per ongeluk op de grond valt. Kortom: quartzhorloges zijn de ideale sporthorloges.

Een goed quartzhorloge koopt u al voor een driecijferig bedrag. De instap is beduidend beter te financieren dan bij een mechanisch horloge. Een sportieve chronograaf uit de T-Race-serie van Tissot kost ongedragen ongeveer 400 euro. De elegantereHamilton Jazzmaster bevindt zich ook in deze prijsklasse. Het Amerikaanse merk Fossil blijft meestal zelfs onder de grens van 200 euro, net zoals Festina.

De horloges van Traser en Luminox hebben een militair design. Zwarte wijzerplaten en kunststof behuizingen van dezelfde kleur behoren tot de typische kenmerken. Van deze fabrikant zijn er talrijke onverwoestbare modellen van rond de 400 euro.

In dit segment is er een reusachtige keuze. Naast Tissot zijn ook andere fabrikanten van naam zoals Certina, Maurice Lacroix, Movado en Raymond Weil sterk vertegenwoordigd.

Voor 1000 euro koopt u een ongedragen TAG Heuer Formula 1. Zwitserse premium-merken als Audemars Piguet, Breitling, Hublot en Omega bieden ook quartzhorloges voor dat bedrag aan. Het zijn gedragen horloge in goede staat. De prijs ligt iets hoger als de tijdmeter in zeer goede staat verkeert. Dan betaalt u 1500 à 2000 euro. Het duikhorloge Omega Seamaster 300 M bevindt zich in dezelfde prijsklasse. Deze tijdmeter werd in 1995 beroemd als diensthorloge van Pierce Brosnan in de rol van James Bond. Af en toe vindt u zelfs een verdwaald quartzhorloge van Rolex uit de late jaren 70 voor ongeveer 3000 euro.

Bedrijven die zowel luxe juwelen als horloges produceren, hebben een aanzienlijk aandeel aan het aantal quartzhorloges in het hoogste prijssegment. Cartier, Chopard en Bulgari zijn de belangrijkste namen in deze categorie. Boven een bedrag van 10 000 euro zorgen een behuizing van goud of een weelderige diamantzetting voor de hoge prijs. Zelfs bedragen van meer dan 100 000 euro zijn geen uitzondering voor dergelijke kunstwerkjes.

Ook de fabrikanten van luxe horloges Patek Philippe en Audemars Piguet produceren dit soort horloges. Audemars Piguet versiert voornamelijk de oppervlakken van de Royal Oak en de Royal Oak Offshore met diamanten, de horlogekast bestaat meestal uit witgoud. Normaal gesproken staat het (mechanische) uurwerk bij horlogeliefhebbers in het middelpunt van de belangstelling. Bovendien zorgt het voor een aanmerkelijk deel van de waarde. Bij extreem dure quartzhorloges speelt het uurwerk daarentegen een zeer kleine rol bij de prijs. Quartzuurwerken zorgen bij fans van dure horloges voor minder fascinatie dan complexe mechanische kalibers. Over quartzkalibers wordt vergelijkenderwijs weinig geschreven en gediscussieerd op fora.

De quartzhorloges uit Japan zijn een verhaal op zich. Als u gaat voor een optimale prijs-kwaliteitverhouding, zijn quartzhorloges van merken als Seiko, Citizen en Casio de juiste keuze. Ze staan voor kwaliteit, een veelvoud aan functies en qua prijs zijn ze meestal voordeliger dan horloges uit Zwitserland. Een topmodel van Seiko uit de Seiko Astron-reeks op zonne-energie en met een GPS-tijdsignaal kost ongedragen rond de 1400 euro. Een quartzhorloge van Lorus, een dochteronderneming van Seiko, kost minder dan 1000 euro. Een tot 200 m waterdicht radiografisch polshorloge van Citizen met een Eco-Drive-uurwerk op zonne-energie koopt u voor ongeveer 400 euro.

Door het radiografische of GPS-tijdsignaal lopen zulke horloges vrijwel altijd exact op tijd. De aandrijving op zonne-energie maakt de gebruikelijke batterijwissel na 2 à 3 jaar overbodig. Een horloge op zonne-energie is de perfecte keuze als u zich geen zorgen wilt maken over het op tijd lopen van uw tijdmeter of over het vervangen van de batterij.

De elektrische aandrijving is het belangrijkste kenmerk van een quartzhorloge. Stroom is noodzakelijk om de quartzkristal in beweging te brengen. Deze kristal vibreert met een constante frequentie van 32 768 Hertz. Deze hoge waarde heeft invloed op de gangnauwkeurigheid. Ter vergelijking: het uurwerk van een mechanisch horloge tikt meestal met een frequentie van 3 of 4 Hz. Normale quartzhorloges wijken per maand ongeveer 10 tot 20 seconden af van de referentietijd. De nauwkeurigheid hangt af van hoe constant de temperatuur is. Daarom hebben hoogwaardige quartzuurwerken thermocompensatie. Daarbij wordt de temperatuur continue gemeten en de minimale afwijkingen van de frequentie van de quartzkristal gecorrigeerd.

Een oscillator geeft de trilling van de quartzkristal als elektrisch signaal door aan een frequentiedeler. Die deelt de oorspronkelijke 32 768 hertz net zolang tot er één trilling per seconde (1 Hz) overblijft. Bij deze trilsnelheid wisselt de aangesloten elektromagneet van de plus- naar de minpool. De elektromagneet trekt een permanente (normale) magneet aan en stoot hem weer af bij het wisselen van pool. Daaruit ontstaat een beweging in stappen. Een raderwerk neemt deze beweging over en zet de wijzer van het quartzhorloge in gang. De stappenmotor en de quartzkristal worden meestal door een knoopcelbatterij van energie voorzien. Een andere optie is zonne-energie. In dat geval wordt de stroom van de zonnecellen opgeslagen. Dit type quartzuurwerk is veel duurzamer dan de uurwerken op batterijen. De Eco-Drive van Citizen zou na 20 jaar nog steeds 80 procent van de oorspronkelijke capaciteit moeten bezitten.

Quartzhorloges zijn er al sinds de jaren 20, maar aanvankelijk waren het grote apparaten, die gebruikt werden in wetenschappelijke instellingen. In de jaren 50 introduceerde Patek Philippe uit Genève het eerste draagbare quartzhorloge. Deze tijdmeter leek op een moderne quartzwekker. De Zwitsers liepen dus niet achter op de technologische ontwikkelingen. Desondanks is Japan het land dat het vaakst met dit type horloge in verband wordt gebracht. Dat komt mede door de Seiko Astron 35SQ, het eerste polshorloge met een quartzuurwerk dat op de markt kwam. Dit horloge werd op 25 december 1969 gepresenteerd.

Binnen 10 jaar tijd verdrongen de nieuwe quartzhorloges de traditionele mechanische horloges. De combinatie van precisie en een lage prijs sprak veel kopers aan. Sommige Europese fabrikanten met een lange traditie verdwenen van het toneel tijdens de quartzcrisis. In de Zwitserse horloge-industrie ging twee derde van de banen verloren. Pas tegen het einde van de jaren 80 keerde de rust terug en beleefden de mechanische horloges een comeback. Door de smartwatch worden de kaarten opnieuw geschud. Fabrikanten als Apple en Samsung gaan de concurrentie aan met de gevestigde merken. Dankzij de smartwatches is er ook een belangrijke toekomst weggelegd voor de trillende quartzkristallen. Zij zorgen ervoor dat smartwatches de exacte tijd aangeven.