Russische horloges

Russische horloges bieden u een voordelige introductie in de wereld van de mechanische horloges. Goed onderhouden vintage-horloges hebben een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. De gedragen CCCP-horloges, zoals ze door sommige fans worden genoemd, zijn echter niet van dezelfde kwaliteit als Zwitserse horloges. De cyrillische letters CCCP zijn een afkorting en staan voor Unie van Socialistische Sovjetrepublieken. Russische polshorloges zijn uiterst robuust, betrouwbaar en hebben een lange levensduur. Recente, ongedragen exemplaren kunnen meerdere duizenden euro's kosten.

Russische horloges van Poljot zijn felbegeerd onder verzamelaars. Het originele merk produceert geen tijdmeters meer. Daarom zijn er alleen nog gedragen horloges te verkrijgen. Vooral vintage-horloges uit de Sovjet-Unie, die voor 1991 de fabriekshallen verlieten, zijn verzamelstukken. 20 jaar geleden waren deze CCCP-horloges op vrijwel elke vlooienmarkt te vinden. Tegenwoordig is het moeilijker om een goed gebleven exemplaar in handen te krijgen. Vooral de Russische pilotenhorloges met een chronograaffunctie hebben een uitstekende reputatie. Het Poljot-kaliber 3133 is namelijk gebaseerd op het Zwitserse uurwerk Valjoux 7734. De 3133 staat bekend als robuust en betrouwbaar en wordt met de hand opgewonden.

Poljot-chronografen met een 24-uurs- of een maanfaseweergave zijn nog zeldzamer. Een vintage-chronograaf van Poljot kunt u in goede staat voor ongeveer 250 euro kopen. De Poljot Buran is ook verkrijgbaar met een stopwatchfunctie. Ongedragen exemplaren kosten ongeveer 400 euro. Vergelijkbare Zwitserse chronografen, waarin de Valjoux 7734 tikt, kosten rond de 1000 euro. Voor een Breitling Datora uit de jaren 70 betaalt u zelfs meer dan 3000 euro.

Poljot-horloges met het kaliber 2612 zijn exemplaren met een extra functie. Deze Russische horloges beschikken over een wekkerfunctie. Dit kan goed van pas komen als u bijvoorbeeld op reis bent en geen gebruik kunt maken van de wekkerfunctie van uw smartphone, omdat de accu leeg is. Een Poljot Cal. 2612 koopt u al voor 200 euro. Ter vergelijking: de Master Memovox van Jaeger-LeCoultre is een Zwitsers horloge met een wekkerfunctie. Voor een gedragen model van edelstaal dient u rekening te houden met een prijs van ongeveer 5000 euro.

Er zijn ook sobere Russische automatische horloges van Poljot. Deze tijdmeters zijn ook heel gunstig geprijsd. Een prijs van rond de 150 euro is gebruikelijk. Binnenin deze horloges zit meestal het kaliber 2416 met automatische opwinding. Af en toe vindt u ook Russische horloges met een uurwerk van ETA. Dat is een Zwitserse ebauche-fabrikant, die onderdeel uitmaakt van de Swatch Group. Veel Zwitserse horlogefabrikanten plaatsen uurwerken van ETA in hun luxe horloges.

Vostok is een andere zeer beroemde fabrikant van Russische horloges. Vooral de modellen Komandirskie en Amphibia zijn gewild, ruim beschikbaar en niet duur. De Amphibia is een Russisch duikhorloge met een draaibare lunette, oplichtende onderdelen en een geschroefde kroon. Door de bijzondere constructie van de behuizing is de Amphibia tot 200 m (20 bar) waterdicht. Binnenin de tijdmeters tikt een mechanisch uurwerk met automatische of een handmatige opwinding. Het kaliber 2416b heeft een automatische opwinding en een datumweergave. De uurwerken van de Vostok-horloges staan bekend als werkpaarden. Veel liefhebbers van Russische horloges spreken zelfs van onverwoestbare techniek. Een Komandirskie of een Amphibia kunt u voor minder dan 100 euro kopen. Dit geldt voor gedragen vintage-horloges en voor ongedragen tijdmeters. Veel fans zweren bij de oudere exemplaren uit de tijd van de USSR.

Inmiddels zijn er ook nieuwe Russische horloges die beduidend meer dan 1000 euro kosten. Die worden gemaakt door fabrikanten die pas na de val van het IJzeren Gordijn hun opwachting hebben gemaakt. Een voorbeeld is het merk Poljot International. Deze onderneming bestaat sinds midden jaren 90 en produceert al zijn tijdmeters in Duitsland. Ondanks de traditioneel aandoende naam kan hier van echte Russische horloges geen sprake zijn. De horloges van Poljot International hebben hooguit het typerende Russische design.

Topmodellen van Poljot International hebben massief gouden horlogekasten en zelfs een tourbillon. De diamanten op de lunette van deze geskeletteerde horloges zorgen ervoor dat ze meer waard zijn. De hoogwaardige materialen en de gecompliceerde productie hebben hun prijs: deze exemplaren kosten ongeveer 17 000 euro. Zonder diamanten kost het gouden horloge ca. 12 000 euro.

Russische horloges zijn over het algemeen robuust, betrouwbaar en hebben een lange levensduur. De meeste kalibers zijn gebaseerd op Zwitserse uurwerken en zelfs met behulp van Zwitserse machinerie geproduceerd. Ze hebben daardoor een vergelijkbaar hoge kwaliteit als hun tegenhangers uit het Alpenland. Alleen qua nauwkeurigheid dient u in de regel concessies te doen. Een dagelijkse afwijking van rond de 30 seconden is volkomen normaal voor Russische horloges. Met enige knowhow en wat gevoel voor techniek kunt u de kalibers echter eenvoudig reguleren. Daarmee zorgt u voor nauwkeurigere gangwaarden.

Ook de afwerking van de behuizingen en de horlogebanden kan niet concurreren met het niveau van Zwitserse horloges. Desondanks heeft u een hoogwaardige tijdmeter in handen als u een Russisch horloge koopt. Daarbij speelt het geen rol of u kiest voor een duikhorloge van Vostok, een pilotenhorloge als de Poljot Aviator of een klassieke dress watch van Raketa. Elk Russisch merk heeft goede mechanische horloges in de aanbieding. Let bij vintage-horloges vooral op de staat van het bewuste exemplaar. Laat u zich zo volledig mogelijk informeren door de verkoper en werp, indien mogelijk, een blik op het kaliber.

De populariteit van Russische horloges neemt al jaren toe. Zeer gewild zijn de vintage-horloges uit de jaren 70 en 80, die nog ten tijde van de Sovjet-Unie zijn vervaardigd. Lees in het volgende gedeelte over de belangrijkste Russische horlogefabrikanten.

Een van de bekendste en belangrijkste fabrikanten uit de Sovjet-Unie was de Eerste Moskouse Horlogefabriek, die vanaf 1930 tijdmeters produceerde. Het was de eerste en oudste horlogefabriek van de Sovjet-Unie. In 1964 begon de fabriek met het produceren van het pilotenhorloge Poljot, hetgeen vlucht betekent, ter ere van de eerste bemande ruimtevaartvlucht uit de geschiedenis. Op 12 april was de kosmonaut Joeri Gagarin de eerste mens in de ruimte - om zijn pols droeg hij een Sturmanski-horloge van de Eerste Moskouse Horlogefabriek. Sturmanski betekent stuurman.

Onder verzamelaars zijn oude Sturmanski-horloges zeer gewild. De chronografen met het kaliber Poljot 3133 zijn ook geliefd. Het bijzondere aan dit uurwerk is dat het op het beroemde Zwitserse kaliber 7734 is gebaseerd. Valjoux was een fabrikant van ebauche-kalibers die gespecialiseerd was in chronografen. De onderneming is volledig opgegaan in de Swatch Group. Het kaliber Valjoux 7750 is een van de beroemdste en meest gebruikte automatische uurwerken met een chronograaffunctie.

Interessant is dat de Poljot met het chronograafkaliber 3133 met behulp van Zwitserse machines is gemaakt. Tijdens de quartzcrisis van de jaren 70 overspoelden goedkope quartzhorloges uit het Verre Oosten de Europese markt. Traditionele Zwitserse fabrikanten kwamen daardoor in financiële nood. Veel verkochten hun machinerie en tegelijkertijd hun knowhow aan de Sovjet-Unie. Iets vergelijkbaars gebeurde na de Tweede Wereldoorlog. Technische tekeningen en documenten van de firma's Wempe en A. Lange & Söhne werden in het Russisch vertaald en als herstelbetaling aan de Russen gegeven. Zo kwam de Sovjet-Unie aan de uiterst nauwkeurige scheepschronometer. Dit horloge ondersteunde zeevaarders bij de navigatie. Daarnaast werden machines en onderdelen uit Glashütte naar de USSR verscheept. Daaropvolgend werd een Russisch pilotenhorloge geproduceerd, dat een verbeterde versie was van de Duitse pilotenchronograaf kaliber 59.

Bekende Poljot-kalibers zijn het automatische uurwerk 2416 en het zeer populaire wekkerkaliber 2612. Die is gebaseerd op een kaliber van de Zwitserse ebauche-fabrikant Venus. Het gaat hier niet om een wekker voor de slaapkamer, maar om een mechanisch polshorloge met een wekkerfunctie . Daarnaast zijn er verscheidene handopwindkalibers en speciale uurwerken met dag- en nacht- of 24-uursweergave. De verbeterde uitvoering van het chronograafkaliber 3133 heeft een maanfase of 24-uursweergave. Poljot vervaardigde ook Russische horloges met uurwerken van ETA. Het kaliber 2824 is bijvoorbeeld ingebouwd in veel automatische horloges uit Rusland en wordt ook door Zwitserse fabrikanten van naam gebruikt.

Na de val van het communisme kwam het design van veel Russische horloges dichter in de buurt bij de look van westerse tijdmeters. In 2004 ging het merk Poljot failliet. De onderneming Maktime nam grote delen van de productie over, maar ging in 2011 ook bankroet. De horlogefabrikant Volmax kocht in 2004 het merkrecht voor de modellen Aviator, Buran en Sturmanskie. 

Er worden nog steeds veel nieuwe Russische polshorloges van het merk Poljot aangeboden. Vaak is onduidelijk of het om oude voorraden of om replica-horloges gaat. Ook het land van oorsprong is niet altijd te bepalen. Let daarom op bij het kopen van een Poljot-horloge. Controleer het aanbod nauwkeurig en vraag de verkoper om details als productiejaar en -plaats. Het kaliber is ook een belangrijk aanknopingspunt. Er zijn ook polshorloges van het merk Poljot International, dat uit Duitsland komt.

Vooral de Russische horloges van voor 1991, dus nog ten tijde van de Sovjet-Unie, hebben verzamelwaarde. Over het algemeen zijn Russische horloges van hoge kwaliteit. Dat weten verzamelaars en liefhebbers ook. Daarom is de vraag naar deze horloges de laatste jaren behoorlijk toegenomen, hetgeen merkbaar is in de prijs. Vintage-horloges van Russische fabrikanten worden steeds zeldzamer en daardoor ook duurder.

Vostok, dat oosten betekent, is naast Poljot een van de belangrijkste en bekendste Russische merken van horloges. Het bedrijf is vooral bekend van militaire horloges als het Russische duikhorloge Vostok Amphibia . De onderneming werd in 1942 opgericht in Tsjistopol. Doordat de Duitse troepen oprukten richting het oosten, werd machinerie vanuit Moskou naar het 800 km oostelijker gelegen Tsjistopol gebracht om daar horloges te produceren. Vostok was de officiële leverancier van de Russische troepen en levert tegenwoordig nog steeds aan de Russische strijdkrachten. De fabrikant produceert daarnaast ook tijdmeters voor dagelijks gebruik. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog vervaardigt het bedrijf dashboardklokken voor militaire voertuigen, vliegtuigen en onderzeeboten.

De bekendste horloges van Vostok zijn de Komandirskie, Russisch voor commandant, en het duikhorloge Amphibia. Beide modellen zijn er sinds de jaren 60. Exemplaren die voor het Russische Ministerie van Defensie werden geproduceerd en alleen in speciale winkels verkrijgbaar waren, hebben de inscriptie 'ЗАКАЗ МО СССР' op de wijzerplaat. Deze Vostok-horloges zijn verzamelobjecten, omdat ze uit het Sovjet-tijdperk komen en echte militaire horloges zijn. Ongedragen Vostok Amphibia-horloges kunt u daarentegen goedkoop op de kop tikken. De horloges staan bekend als onverwoestbaar.

Een bijzonder kenmerk van de Vostok Amphibia is de tweedelige horlogebodem, die net zoals de opvallend grote kroon geschroefd is. Onder de horlogebodem zit een grote rubberen dichtring. Een in de behuizing geschroefde stalen ring drukt de bodem stevig op deze rubberen pakking. Dit systeem heeft als voordeel dat de dichtring bij het opendraaien van de horlogekast niet wordt beschadigd. Dit kan bij traditionele pakkingen wel gebeuren, omdat daar de bodem zelf op de dichtring is geschroefd. Bovendien drukt het deksel van de Amphibia bij toenemende druk steeds steviger op de pakking, zodat er geen water in het horloge kan binnendringen. Opvallend is ook dat het horlogeglas van plexiglas is gemaakt. Dat zet uit bij toenemende druk en zorgt zo voor een perfecte afdichting. Kenners spreken van een zelfdichtend systeem.

De uurwerken van de Vostok-horloges zijn gebaseerd op Zwitserse kalibers. Er zijn handopwindbare en automatische uurwerken. Wijdverbreid is het automatische kaliber 2416b met datumweergave, 31 lagerstenen, schokbescherming, een gangreserve van 31 uur en een balansfrequentie van 19 800 halve omwentelingen per uur. Het automatische uurwerk kan ook met de hand opgewonden worden, maar beschikt niet over een balansstop. Het handopwindbare kaliber 2414 is vergelijkbaar met de 2416b. Alleen de gangreserve is met 43 uur iets hoger.

Die Vostok Amphibia is er met ontelbaar veel verschillende wijzerplaten. Het grootste gedeelte heeft een militair thema. Zo hebben ze bijvoorbeeld een afbeelding van een tank, onderzeeboot of een duiker. Er zijn ook exemplaren met het portret van Jozef Stalin of Vladimir Putin. Meestal is de wijzerplaat zwart, blauw of wit. De Amphibia heeft de voor een duikhorloge typerende oplichtende wijzerplaat en wijzers. De secondewijzer heeft een lichtgevend uiteinde waardoor u onder water kunt controleren of het horloge nog loopt.

Slava is een handelsmerk van de Tweede Moskouse Horlogefabriek, die in 1931 werd opgericht. Slava betekent roem of eer. De Tweede Moskouse Horlogefabriek gebruikte deze merknaam vanaf midden jaren 50. In het begin werden alleen dameshorloges onder deze naam op de markt gebracht. Later werden ook quartz-, zakhorloges en wekkers met de merknaam Slava geproduceerd. Jarenlang speelde het design een ondergeschikte rol bij deze horloges. Het opvoeren van de productiecijfers was belangrijker. Pas vanaf midden jaren 90 werd vormgeving een belangrijk element bij deze horloges.

Tot de bekendste modellen van Slava behoren de Pobeda-horloges, waarvan de uurwerken op het Franse kaliber LIP R-26 zijn gebaseerd. Pobeda betekent overwinning. De Eerste Moskouse Horlogefabriek maakte al in 1937 constructieplannen voor het kaliber van dit horloge en breidde het machinepark uit. De Tweede Moskouse Horlogefabriek ontwikkelde het kaliber verder. Dit resulteerde in de uurwerken 2602 en 2602A voor de Pobeda-horloges. Tussen 1946 en 1955 had Slava ook een zakhorloge met het kaliber 3602 in het portfolio. Het uurwerk is gebaseerd op het Franse kaliber Cortebert 620.

Sinds 1958 is de merknaam Slava onderdeel van de bedrijfsnaam. De Tweede Moskouse Horlogefabriek produceert nog steeds horloges en is tegenwoordig een naamloze vennootschap.

Raketa, oftewel raket, vervaardigt sinds 1961 Russische horloges. Vestigingsplaats van de onderneming is Sint Petersburg. Daar produceert de horlogefabriek Petrodworez pols- en zakhorloges, speciale horloges voor poolonderzoekers en militaire horloges voor de marine, het leger en de luchtmacht. De horlogefabriek Petrodworez is het oudste pre-communistische bedrijf van Rusland. De onderneming werd in 1721 opgericht door tsaar Peter de Grote. In het begin maakte de fabriek kunstwerken van edelsteen voor de tsaar en zijn familie. Ter ere van de eerste bemande ruimtevlucht in de geschiedenis van de mensheid noemde Petrodworez zijn horloges voortaan Raketa.

Voordat het bedrijf Russische horloges en uurwerken ging produceren, werden er onderdelen voor defensiematerieel en de horloge-industrie gemaakt. Vanaf 1949 rolden de eerste polshorloges met de naam Zvezda van de band. Ook werden er Pobeda-horloges in de fabriekshallen van Sint Petersburg geproduceerd. De horlogefabriek Petrodworez ontwikkelde het uiterst nauwkeurige uurwerk Raketa 2609N, dat als basis voor tientallen andere kalibers diende. Raketa-horloges zijn er met een automatisch kaliber, kalenderfunctie en 24-uursweergave. De laatste functie is vooral handig voor poolonderzoekers. Daarnaast vervaardigt Petrodworez antimagnetische horloges voor bijvoorbeeld de bemanning van onderzeeboten.

In de jaren 80 produceerde de fabriek meer dan 4 miljoen tijdmeters. Horloges van Raketa werden door het leger, de marine en de luchtmacht gebruikt. Ook de gewone bevolking droeg Raketa-horloges. Daarnaast werden ze door de USSR geëxporteerd.