Seiko Quartzhorloges

Op 25 december 1969 ontketende Seiko een kleine revolutie. Op deze dag stelde de Japanse horlogefabrikant de Astron 35SQ voor, het eerste in serie geproduceerde quartzhorloge.

Sindsdien is de Japanse horlogegigant een drijvende kracht op het gebied van de ontwikkeling van quartzhorloges. In 1988 stelde de fabrikant de eerste horloges met het Automatic Generating System voor, een technologie die inmiddels bekend is onder de naam Kinetic. Hierbij beweegt een rotor, net zoals bij een automatisch uurwerk. Die windt daarbij geen veer op, maar genereert elektrische energie die in een accu wordt opgeslagen.

Een andere mijlpaal van Seiko is de Spring Drive. Het gaat hier om een mechanisch uurwerk met een nieuw soort ankergang, dat door een quartzkristal wordt gecontroleerd.

In de chique Grand Seiko-collectie bevinden zich sinds 1993 ook horloges met quartzuurwerken. Het gaat hier om kalibers van de 9F-reeks, die bekend staan om hun enorme nauwkeurigheid. De gangafwijking van deze uurwerken bedraagt slechts rond de 10 seconden per jaar. De secondewijzer is exact op de secondemarkeringen uitgelijnd en zwenkt dankzij een extra regulering niet uit. Temperatuurschommelingen worden voortdurend gemeten en de daarmee samenhangende gangafwijkingen gecorrigeerd. De horlogekasten bestaan uit edelstaal en worden gecombineerd met een bijpassende horlogeband van hetzelfde materiaal.

De prijzen van de uiterst precieze quartzhorloges van de Grand Seiko-collectie beginnen bij ca. 1650 euro. Daarvoor heeft u een nieuwe Grand Seiko SBGX261 met een diameter van 37 mm en met het kaliber 9F62.

De Seiko Astron 35SQ is het oermodel van alle quartzhorloges. In 2009 bracht Seiko de quartz-Astron opnieuw als gelimiteerde jubileumeditie S23617J1 op de markt. Binnenin de kast met een doorsnede van 41 mm bevindt zich het uiterst precieze kaliber 9F62. Het horloge wordt om uw pols gehouden door een zwarte horlogeband van siliconen. De oplage van deze quartz-Seiko bestaat uit 200 stuks. Als u er een wilt aanschaffen, dient u rekening te houden met een bedrag van ca. 3500 euro.

Seiko plaatst ook quartzkalibers in de actuele Astron-modellen. Het verschil met vroeger zijn de GPS-ontvangst en de zonnecellentechniek. Daardoor hoort het vervangen van de batterij tot het verleden, evenals het zelf op tijd zetten van uw horloge. Het omgevingslicht levert de benodigde energie en door te verbinden met een GPS-satelliet weet het horloge uw exacte positie, tijdzone en de juiste tijd. Een eeuwigdurende kalender, die de datum tot 28 februari 2100 correct aangeeft, en een zomertijdfunctie behoren tot de andere standaardfuncties van de huidige Astron-modellen.

De horloges verschillen qua complicaties. De Astron GPS Solar Chronograph SSE003J1 beschikt bijvoorbeeld over een stopwatchfunctie met een maximale opnametijd van 6 uur. Dit horloge koopt u voor ca. 1590 euro.

De Astron GPS Solar Dual Time met het kaliber 8X53 geeft daarentegen een tweede tijdzone aan op de hulpwijzerplaat op 6 uur. De versie SSE077J1 met een kast en horlogeband van edelstaal koopt u voor ongeveer 1250 euro.

De Astron GPS Solar is er ook met een grote datum. Een interessant model is de limited edition Novak Djokovic SSE143J1 met het kaliber 8X42. Dit edelstalen horloge met een diameter van 45 mm heeft een harde zwarte coating, een zwarte horlogeband van siliconen en de grote datum op 12 uur. U betaalt ca. 1590 euro voor de SSE143J1.

De modellen van de Prospex-collectie zijn vooral populair onder liefhebbers van extreme sporten. Duikers komen hier volledig aan hun trekken. Een goed voorbeeld is de tot 200 m (20 bar) waterdichte Prospex Solar Chronograph Diver’s Limited Edition SBDL045. Het kaliber van dit model is het quartzuurwerk V175 op zonne-energie. Het heeft een 24-uursweergave en een chronograaffunctie waarmee u de tijd tot 60 minuten kunt opnemen. De prijs bedraagt 430 euro.

Het duikhorloge Prospex Kinetic GMT Diver’s heeft daarentegen het Kinetic-kaliber 5M85. Dit uurwerk wordt door de bewegingen van de drager van de noodzakelijke energie voorzien. Voor de variant SUN019P1 met een edelstalen horlogeband betaalt u bijna 400 euro. De SUN019P2 met een zwarte horlogeband van urethaan kost ca. 450 euro.

Als u op zoek bent naar een bijzonder plat en tegelijkertijd chic en klassiek horloge, dient u een kijkje te nemen bij de quartzmodellen van de Premier-collectie. De edelstalen behuizing van deze horloges met twee wijzers is dankzij het quartzkaliber 7N39 slechts 6 mm dik. Met een witte wijzerplaat, de datum op 6 uur en een leren horlogeband kost een SKP395P1 ongeveer 200 euro.

De Premier Solar is met een hoogte van 11 mm iets dikker, maar nog altijd relatief plat. Omgevingslicht laadt dit horloge op. Daardoor is een batterijwissel niet meer nodig. Een SNE455P1 met een zwarte wijzerplaat en een edelstalen horlogeband koopt u voor ca. 280 euro.

Seiko biedt in de Premier-collectie ook horloges met Kinetic-technologie en een eeuwigdurende kalender aan. De Premier Kinetic Perpetual met het kaliber 7D56 geeft de maanden en de schrikkeljaren op een hulpwijzerplaat op 6 uur aan. De grote datum bevindt zich op 12 uur. Tussen 3 en 4 uur zit de 24-uursweergave. U betaalt ongeveer 550 euro voor een Premier Kinetic Perpetual SNP143P1 met een horlogeband van edelstaal.

Voor de actuele modellen van de Sportura-collectie kiest Seiko consequent voor moderne quartz-techniek. De Sportura GPS Solar World Time (SSF003J1) heeft het solar-kaliber 8X22. Dit horloge biedt naast een wereld- en zomertijdfunctie ook een tot 28 februari 2100 correcte eeuwigdurende kalender. Daarnaast is er de mogelijkheid de tijd en de tijdzone via GPS te regelen. De prijs van deze Sportura GPS Solar World Time met edelstalen horlogeband ligt rond de 750 euro.

Voor een Sportura Perpetual Solar Alarm-Chronograph (SSC357P1) bent u bijna 400 euro kwijt. Dit horloge heeft niet alleen een eeuwigdurende kalender en een stopwatch, maar ook een wekkerfunctie.

Ten slotte is er de Sportura Kinetic GMT (SUN015P1). Dit model met een datumweergave op 3 uur en de weergave van een tweede tijdzone heeft het kaliber 5M85. U betaalt ca. 350 euro voor een SUN015P1 met een edelstalen horlogeband.

Ieder horloge heeft een aandrijving nodig. Bij mechanische horloges is dit de balans, bij quartzhorloges een quartzkristal. Al sinds de late 19e eeuw is bekend dat bij bepaalde metalen en kristallen een piëzo-elektrisch effect kan optreden. Dit houdt in dat elektrische spanning ontstaat als een metaal of een kristal wordt vervormd. Dit werk ook andersom: als een kristal onder spanning wordt gezet, vervormt het.

Dit betekent dat een quartzkristal door elektrische spanning in beweging kan worden gebracht - en dat is exact wat bij een quartzhorloge gebeurt. De ideale vorm voor een quartzkristal, dat een horloge aandrijft, is de vorm van een stemvork. In zeer goedkope uurwerken vindt u ook staafvormige quartzkristallen, omdat die eenvoudiger zijn te produceren.

Onafhankelijk van de vorm oscilleert een quartzkristal altijd met een constante frequentie. Bij de meeste moderne quartzhorloges bedraagt deze frequentie 32 768 Hz. Dankzij een microchip kan deze frequentie relatief eenvoudig worden omgezet in een secondetakt en als signaal worden doorgegeven aan een stappenmotor. Deze drijft tandwielen aan, die de wijzers in beweging zetten.

Een quartzhorloge heeft een bron van elektrische energie nodig. In het eenvoudigste geval is dit een batterij. Als alle energie is opgebruikt, moet de batterij worden vervangen. Dat betekent niet alleen extra moeite, het is ook slecht voor het milieu.

Bij moderne quartzhorloges is hiervoor een oplossing gevonden. Ze functioneren bijvoorbeeld op zonne-energie, waarbij omgevingslicht wordt omgezet in elektrische energie en vervolgens wordt opgeslagen in een accu. Een andere mogelijkheid is kinetische energie. Bij deze techniek zetten de polsbewegingen van de drager van het horloge een rotor in beweging - net zoals bij een mechanisch horloge met een automatisch kaliber. Het bewegen van de rotor genereert elektrische energie, die wordt opgeslagen in een accu.

De allereerste uurwerken met quartz-techniek waren klokken. Door de gebruikte onderdelen waren ze groot en zwaar. Het lukte de ingenieurs van Seiko in 1969 na tien jaar intensieve research en development een geïntegreerde schakeling te ontwikkelen die in een polshorloge paste. Het horloge was een schot in de roos. Het was nauwkeuriger dan de meeste mechanische horloges en de gangreserve was vele malen hoger. Zelf de destijds hoge prijs, die gelijk stond aan die van een kleine auto, stond de zegetocht van het quartzhorloge niet in de weg.

De prijzen daalden vervolgens sterk en quartzhorloges ontwikkelden zich tot een massaproduct. De groten van de branche, zoals Patek Philippe, TAG Heuer, Breitling en Omega hadden geen andere optie dan de techniek overnemen. Zelfs Rolex bood enige tijd modellen aan met een quartzkaliber. Een Rolex Oysterquartz Datejust Ref. 17013 kost in zeer goede staat bijna 3000 euro.

Deze quartzcrisis bezorgde veel kleine fabrikanten van mechanische horloges tussen eind jaren 70 en midden jaren 80 ongekende problemen. Velen moesten de deuren sluiten. Ironisch genoeg werd ook Seiko door deze crisis getroffen: in 1975 staakte de fabrikant de productie van mechanische horloges voor de Grand Seiko-reeks.