Vintage-horloges

Of het nou gaat om meubels, auto's of horloges: vintage-producten zijn in trek. De fanschare is de laatste jaren duidelijk gegroeid, vooral op het gebied van horloges. Veel vintage-horloges worden al lang niet meer geproduceerd, waardoor het tegenwoordig rariteiten zijn. Het design is ook vaak anders dan we gewend zijn en stamt uit lang vervlogen tijden. Voor liefhebbers van bepaalde tijdperken, zoals de jaren 60 of 70, zijn vintage-horloges het perfecte accessoire.

Veel oude tijdmeters hebben het nodige beleefd. Elke deuk, groef en schram vertelt zijn eigen verhaal. Sommige modellen hebben een unieke geschiedenis, omdat ze van een beroemde acteur, politicus of atleet zijn geweest. Uiteraard zijn deze vintage-horloges geen koopjes. In tegendeel, de Daytona die ooit van Paul Newman was, is het duurste polshorloge aller tijden.

Andere vintage-horloges zijn in enorme aantallen geproduceerd, zoals de Junghans Trilastic. Dit model is tegenwoordig zeer voordelig te krijgen. U vindt al exemplaren voor minder dan 100 euro. Een ander, iets populairder horloge is de Omega Speedmaster Professional met het referentienummer 145.022, die van 1968 tot 1980 werd geproduceerd. Met een prijs van 5.000 euro is het een van de voordeligere vintage-Speedmasters.

Vintage-horloges zijn al een lange tijd enorm populair. Horlogefans van over de hele wereld zijn op jacht naar zeldzame, tientallen jaren oude tijdmeters. Maar vanaf wanneer zijn het eigenlijk vintage-horloges? Er bestaat geen vaststaande definitie.

Bij de indeling speelt de tijdfactor niettemin de beslissende rol. Voor de horloge-expert Robert-Jan Broer van Fratello Watches ligt de jaargrens voor vintage-horloges bij 1990. 'Maar uiteindelijk moet iedereen voor zichzelf beslissen of een horloge vintage is of niet', aldus Broer.

Een horloge van ongeveer 30 jaar oud kan dus worden aangeduid als vintage.

De Speedmaster Professional is een van de gewildste modellen van Omega. Hoewel de manufactuur uit Biel het horloge nog vrijwel onveranderd aanbiedt, zijn de vintage-modellen van deze Moonwatch ongekend populair. Het gaat vooral om de exemplaren met de referentienummers 105.012 en 145.012 , omdat dit de eerste Speedmaster Professional-modellen waren. Bovendien gingen deze modellen met de Apollo 11 mee op maanmissie. Buzz Aldrin droeg een ref. 105.012 toen hij als tweede mens ooit de maan betrad. Als u in dit horloge geïnteresseerd bent, dient u rond de 11.300 euro te reserveren. De ref. 145.012 koopt u voor ongeveer 7.900 euro.

Omega bracht de eerste Speedmaster in 1957 op de markt, tegelijk met de Seamaster 300 en de Railmaster. De eerste Speedmaster heeft het referentienummer CK2915, maar is geen Moonwatch. Deze Speedmaster is zo zeldzaam dat de prijzen tegenwoordig de hoogte inschieten. Een exemplaar uit 1958 haalde bij een veiling het recordbedrag van 275.508 Amerikaanse dollar op. Geen enkele Speedmaster was ooit duurder. De ref. CK2998 is de opvolger van de CK2915 en lijkt qua design iets meer op de Moonwatch. De prijs ligt rond de 25.000 euro.

Collecties die niet meer geproduceerd worden, leveren ook veel geld op. De Autavia van Heuer was rond 1970 de meest geliefde chronograaf onder autocoureurs. Intussen heet de fabrikant door een overname TAG Heuer en wordt de Autavia niet meer gemaakt. Het racehorloge kost gedragen meestal meer dan een groot gedeelte van het actuele aanbod van het Zwitserse merk. Met een opwindkaliber kost dit horloge ongeveer 11.000 euro. Ter vergelijking: de nieuwe Autavia met een automatisch manufactuurkaliber koopt u voor ongeveer 3.500 euro.

De Breitling Navitimer is een van de beroemdste pilotenhorloges ter wereld. De lunette met rekenliniaal is het meest karakteristieke kenmerk van de chronograaf. U kunt er verschillende wiskundige berekeningen mee uitvoeren, bijvoorbeeld daal- en stijgpercentages, snelheden en brandstofverbruik. Vroege Navitimer-horloges uit de jaren 50 hebben het referentienummer 806. Binnenin deze modellen tikt een met de hand opwindbaar chronograafkaliber, zoals de Venus 178 of de Valjoux 72. Varianten met een Vajoux-kaliber zijn zeer moeilijk te vinden. Als u een Navitimer, ref. 806 wilt kopen, dient u rekening te houden met een prijs tussen de 3.000 en de 10.000 euro.

De eerste automatische varianten van de Navitimer zijn ook interessante collector's items. Binnenin tikt het kaliber 11: een van der eerste automatische chronograafkalibers ter wereld. De aan de linkerkant gepositioneerde kroon en de kast in de vorm van een spiegelei zijn de opvallendste kenmerken van de Breitling Navitimer Chrono-Matic . Exemplaren uit de jaren 70 koopt u al voor ongeveer 2.000 euro. Goed onderhouden exemplaren of gouden versies kunnen ook meer dan 10.000 euro kosten.

Wat voor de aankoop van een vintage-horloge spreekt, is in veel gevallen de prijs. Een goed voorbeeld is de Omega Seamaster, een aansprekende reeks die al sinds 1948 wordt geproduceerd. Een nieuwe Seamaster met een mechanisch uurwerk kost tussen de 3.000 en de 5.000 euro. Tussen de aangeboden Seamaster-modellen uit de afgelopen decennia vindt u ook automatische en opwindhorloges in zeer goede staat met een prijs tussen de 500 en de 1.000 euro. U heeft dan een beroemd vintage-horloge van een Zwitserse topfabrikant voor relatief weinig geld. Om u als kenner en liefhebber te profileren is een 50 jaar oude Omega, Rolex of Breitling net zo geschikt als een nieuwe. Bovendien zijn niet alle oudere horloges duurder dan de actuele modellen.

Veel vintage-horloges zijn tegenwoordig zo zeldzaam en gewild, dat ze voor astronomische bedragen van de hand worden gedaan. Het beroemdste geval is de Paul Newman Daytona van Rolex. Toen de chronograaf in de jaren 60 op de markt kwam, was het niet meteen een succes. Rolex produceerde vervolgens minder horloges van dit type, waardoor er tegenwoordig maar weinig exemplaren in omloop zijn. Bovendien is de Paul Newman Daytona een van de geliefdste vintage-horloges ter wereld. Het eigen exemplaar van de autocoureur en acteur Paul Newman leverde bij een veiling het recordbedrag op van 15,3 miljoen euro. Het is daarmee het duurste polshorloge ter wereld. Voor een Paul Newman Daytona die niet van de acteur is geweest, betaalt u ongeveer 100.000 euro.

Ook de vintage-Submariner van Rolex is een populair verzamelhorloge. Vooral vroege modellen uit de jaren 50 leveren recordbedragen op. Voor de ref. 6204 betaalt u ongeveer 80.000 euro en de ref. 6205 kost ongeveer 40.000 euro. Iets nieuwer, maar ook gewild, is de zogenaamde 'Red Sub', waarvoor u minstens 13.000 euro betaalt. Zeer goed onderhouden exemplaren kunnen ook meer dan 30.000 euro kosten. Vintage-horloges van Rolex zijn dus een uitstekende belegging.

In veel opzichten is de aankoop van een vintage-horloge vergelijkbaar met de aanschaf van een oldtimer of tenminste van een gewilde tweedehands auto. Sommige liefhebbers van oude horloges lijken echter meer op postzegelverzamelaars die op zoek zijn naar een zeldzame misdruk. Als ze die eenmaal gevonden hebben, zijn ze bereid om daar een hoge prijs voor te betalen.

Een goed voorbeeld is de Rolex Explorer II. Exemplaren uit de jaren 70 hadden een tweede uurwijzer met een 24-uursweergave. Deze oranjerood gekleurde extra wijzer verbleekte onder invloed van uv-straling. Eigenlijk een manco, maar het heeft er wonderlijk genoeg voor gezorgd dat exemplaren met het referentienummer 1655 met een verbleekte 24-uurswijzer tegenwoordig voor vijfcijferige bedragen verkocht worden. Ze zijn daarmee aanzienlijk duurder dan een splinternieuwe Explorer II. Bovendien wordt van de Explorer gezegd dat de acteur Steve McQueen het horloge droeg. Prominente bezitters worden graag als verkoopargument gebruikt. Vintage-horloges zijn dus ook geschikt als investering en zijn niet altijd een koopje in het lage prijssegment.

Een vintage-horloge dat in een goede staat verkeert, is relatief waardevast. Prijsstijgingen doen zich ook vaak voor door zaken die eigenlijk niets met horloges te maken hebben. Wie 20 jaar geleden een gedragen horloge met een massief gouden kast gekocht heeft, zal daar geen spijt van hebben: de goudprijs is sindsdien verdriedubbeld. Bij verkoop van dit horloge krijgt u alleen al een hoge prijs vanwege de waarde van het materiaal. Een tweedehands pilotenhorloge uit het begin van de jaren 40 heeft daarentegen een hoge aantrekkingskracht, omdat het uurwerk de Tweede Wereldoorlog heeft overleefd.

Het verzamelen van informatie en het speuren in het rijke aanbod kunt u het beste als onderdeel van het koopgenot zien. Daar hoort ook een prijscheck bij. Om bij een luxe vintage-horloge niet met een replica afgescheept te worden, geldt de grondregel: als de prijs onrealistisch laag is, moet u voorzichtig zijn. Het normale prijsniveau voor een bepaald gedragen model is eenvoudig op Chrono24 te checken. Voor uitschieters naar boven of beneden zou er een concrete reden moeten zijn. Zo hoeft een Omega Seamaster voor een driecijferig bedrag geen argwaan te wekken, maar is bij een Rolex Submariner voor zo'n bedrag scepsis geboden. Een Submariner kost normaal gesproken veel meer.

Het vergt ervaring en vakkennis om in te schatten of een horloge voor de juiste prijs wordt aangeboden. Horlogewebsites en -magazines bieden hier een helpende hand. Op horlogefora kunt u vaak ook met uw vragen bij andere liefhebbers en verzamelaars terecht.

De prijsconstructies op de vintage-horlogemarkt zijn vaak moeilijk te doorgronden. Zo kan een enigszins beschadigd horloge veel waardevoller zijn dan een vergelijkbaar exemplaar in vrijwel puntgave staat. Het is vooral de originele staat waar waarde aan wordt gehecht. Duidelijk herkenbare gebruikssporen spelen geen grote rol bij de prijs. Als daarentegen veel onderdelen, zoals de wijzerplaat, wijzers en kronen, zijn vervangen, kan zo'n renovatie niet verhinderen dat waardevermindering optreedt.

Als het horloge met de doos en papieren wordt aangeboden, zorgt dit ook voor een hogere prijs. De originele verpakking en de fabrieks- en handelaarsdocumenten stammen uit de tijd van de eerste verkoop, die inmiddels decennia geleden is. Ze gelden als een belangrijke aanwijzing dat alles aan de aangeboden tijdmeter klopt. Het is overigens niet zo dat horloges zonder doos en papieren gemeden moeten worden. Meestal is voor het ontbreken van de verpakking en het begeleidingsmateriaal een eenvoudige en verklaarbare reden -  ze zijn onvindbaar of ze zijn ooit weggegooid door de eerste eigenaar.

Als u geen tijd of zin heeft om dieper in de materie te duiken, dan bent u aangewezen op een professionele handelaar. Deze handelaar zal het door hem gecontroleerde horloge voor een eerlijke prijs verkopen en in het beste geval zelfs garantie geven.

Horloges worden ook zonder controle of revisie aangeboden, meestal particulier. Dan is het beter om wat geld achter de hand te houden om eventuele onderhoudskosten te betalen. Een eenvoudige revisie zonder reparaties kost ongeveer 200 euro. Bij de aankoop van een vintage-duikhorloge is het belangrijk dat u ook de waterdichtheid test en de pakkingen laat vervangen als u het horloge daadwerkelijk onder water wilt dragen.

Als u voor een vintage-horloge kiest, heeft u nog een ander voordeel: de selectie is niet beperkt tot het huidige model, waardoor u een veel grotere keuze heeft. Tussen de oudere versies vindt u misschien een horloge dat u beter bevalt dan het huidige aanbod van de fabrikant.

Vintage-horloges zijn bovendien authentiek. Ze waren er destijds werkelijk bij in de jaren 60 en 70. Dit geeft ze een speciale aantrekkingskracht en onderscheidt ze van retro-horloges. In het design van een retro-horloge is weliswaar de stijl van een bepaalde periode terug te vinden, maar het horloge is kortgeleden geproduceerd. Het is geen historisch, maar slechts een historiserend horloge. Een vintage-horloge heeft daarom de hoogste nostalgiefactor.

Vintage-modellen zijn soms de enige manier om dat ene gewenste model met speciale eigenschappen te bemachtigen. De Explorer is een goed voorbeeld. Rolex biedt dit model sinds 2010 met een grotere diameter van 39 mm aan. Als u liever een kleinere uitvoering wilt dragen, dan is een oudere Explorer uw enige optie. De laatste Explorer met een kast van 36 mm had het referentienummer 114270. Oudere versies vindt u met de referentienummers 6610, 1016 en 14270.

Dit voorbeeld laat zien dat de aankoop van een vintage-horloge vaak gepaard gaat met referentienummers. Ze helpen u horloges uit een bepaalde periode of met de gewenste kenmerken snel en eenvoudig op te zoeken of te herkennen.