Vereisten voor duikhorloges volgens ISO 6425/DIN 8306
- Minstens 100 m resp. 10 bar waterdicht (meestal 200 m resp. 20 bar)
- Unidirectionele lunette met minuten- en vijf minutenmarkeringen
- Lichtgevende wijzers en indexen
- Controlemechanisme, bijv. lichtgevende secondewijzer
- Gesloten horlogeband kan 1 minuut lang een belasting van 40 kg aan
Water: de grootste vijand van een horloge
Duikhorloges waren aanvankelijk vooral speciale instrumenten voor kikvorsmannen. Intussen hebben ze een vaste plek in het alledaagse leven veroverd. Functionaliteit, techniek en robuustheid pleiten voor de aankoop van dit soort horloges. De bijzondere waterdichtheid is daarbij veel meer dan een luxe extra. Water is dan wel de bron van het leven, maar voor horloges kan water het tegenovergestelde betekenen.
Als vocht het horloge binnendringt, dan leidt dat bijna altijd tot schade. Het maakt daarbij niet uit wat voor aandrijving de tijdmeter heeft. Bij mechanische horloges wast water het smeermiddel uit de lagers en veroorzaakt corrosie. Quartzhorloges verkrijgen hun energie door een batterij of zonnecellen. Ze reageren daarom niet minder gevoelig op water. De elektronica van een quartzhorloge houdt ermee op als het nat wordt.
Als een horloge onder water gebruikt moet worden, dan is de perfecte afdichting de grootste uitdaging voor de ontwerper. De kronen, de achterkant en het glas zijn zwakke punten, omdat ze een uitsnede in de behuizing vergen. Chronografen hebben door hun drukknoppen nog een extra zwaktepunt.
Duikhorloges hebben een kast waarvan zowel de achterkant als de kronen geschroefd zijn. Bij chronografen, oftewel horloges met een stopwatch, zijn de drukknoppen geschroefd. Samen met rubberen pakkingen zorgen de geschroefde onderdelen ervoor dat het horloge hermetisch afgesloten is voor water. Normale horloges hebben daarentegen meestal een drukdeksel, dat nauwelijks bescherming tegen spetters biedt. Ook de verdere afdichting van zo'n horloge laat te wensen over.
Een horloge met een aangegeven waterdichtheid van 30 m kunt u beter afdoen bij regenachtig weer of tijdens het handenwassen. Met de bedrieglijke aanduiding van 30 meter wordt namelijk 3 bar bedoeld. Onder een waterstraal van een stromende waterkraan of tijdens het zwemmen kan de druk echter al sterker zijn dan 3 bar. Bovendien hoeft u geen duiker te zijn om een duikhorloge te dragen. Waterskiën, surfen en raften zijn activiteiten waarmee u de waterdichtheid ook flink op de proef kunt stellen.
Wat is de definitie van een echt duikhorloge? Hij moet aan alle eisen van de ISO 6425 of de DIN 8306 voldoen. Deze twee normen hebben een omvangrijk pakket van testcriteria. Een waterdichtheid van 100 m (10 bar) is de minimumeis, maar 200 m (20 bar) is inmiddels de standaard op de markt.
Een onderdeel dat niet mag ontbreken bij een volwaardig duikhorloge is de eenzijdig draaibare lunette met markeringen voor stappen van minuten en van vijf minuten. Een duikhorloge dient niet alleen voor het aflezen van de tijd, maar ook van de duiktijd. Daarvoor draait u de nulmarkering van de lunette direct voor het duiken op de positie van de minutenwijzer. Dan kunt u, met behulp van de minutenwijzer, op de minutenschaal van de lunette aflezen hoe lang u al onder water bent. De lunette mag alleen tegen de klok in draaibaar zijn. Het per ongeluk verstellen van de ring leidt in dit geval alleen tot het verkorten van de duiktijd. Als de lunette ook met de klok mee zou kunnen draaien, dan zou de duiktijd daardoor onbedoeld verlengd kunnen worden. Er zit echter een beperkte hoeveelheid ademlucht in een duikfles. Daardoor kunt u het gevaar lopen dat u zonder lucht komt te zitten.
Veiligheid staat voorop tijdens het duiken. Het horloge moet daarom ook afleesbaar zijn als er weinig licht is onder water of als het donker is. Daarom heeft een duikhorloge lichtgevende wijzers en indexen. Een ander veelgebruikt controlemechanisme is een oplichtende secondewijzer. Zo kunt u in het donker testen of het horloge nog zonder problemen loopt.
De lijst met normen voor duikhorloges bevat ook de punten schokbestendigheid en ongevoeligheid voor temperatuurschommelingen en magneetvelden. De horloges moeten in totaal aan 20 verschillende eisen voldoen.
Tips voor de aankoop van een duikhorloge
Bij de aankoop van een duikhorloge heeft u een zee aan keuzes. Bijna alle fabrikanten van formaat hebben dit type horloge in hun portfolio. Duikhorloges zijn er in alle prijsklassen en ook in verschillende materialen. Als een horloge aan de ISO- en DIN- normen voldoet, heeft dit een duidelijke invloed op het design. Bent u geen fan van sportieve horloges met een draairing? Dan kunt u beter rondkijken bij het grote aanbod aan dress watches.
Ook al willen fans van andere merken het niet graag horen: het
beroemdste duikhorloge is de
Submariner van Rolex. Zijn status wordt ook duidelijk doordat het een van de meest gekopieerde horloges ter wereld is: van hoogwaardige tijdmeters die georiënteerd zijn op de looks van de Submariner tot aan min of meer lompe vervalsingen. Bij de aankoop van een gedragen Submariner dient u er dus op te letten dat u een echte aanschaft. Een competente vakhandelaar die zijn reputatie wil hooghouden zal geen vervalste Rolex in omloop brengen. Een ongedragen Submariner van edelstaal kost ongeveer 6000 euro. Voor een exemplaar van goud dient u 25 000 euro opzij te leggen.
De
Fifty Fathoms van Blancpain geniet in vakkringen al decennialang een vergelijkbare
legendarische status als de Submariner, ook al is de Fifty Fathoms buiten de horlogewereld niet zo bekend. De
Seamaster van Omega en de
Superocean van Breitling zijn ook vaste waarden sinds de jaren 60. Als u de voorkeur geeft aan een hoekig design, dan valt de
Royal Oak Offshore van Audemars Piguet zeker bij u in de smaak.
In het lagere prijssegment zijn er ook goed presterende onderwaterhorloges. Een
Sinn U1 koopt u ongedragen voor ongeveer 1800 euro. De
Longines Hydroconquest met een automatisch uurwerk wordt ongedragen aangeboden voor rond de 1000 euro. De Japanse merken zijn nog voordeliger;
Seiko en
Citizen bieden een ruime keuze aan duikhorloges
met een goede prijs-kwaliteitverhouding.
Bij een aantal horloges ligt het zwaartepunt meer op een bepaald design dan op het strikt voldoen aan de normen van de ISO 6425 of de DIN 8306. Exemplarisch voor deze aanpak is de Nomos Ahoi. Dit horloge heeft geen draaibare lunette en ook andere typische kenmerken van een duikhorloge ontbreken. De sobere en platte
Ahoi is desondanks door zijn waterdichtheid van 200 m (20 bar) geschikt om mee te duiken. Ook de forse
Panerai Luminor is een
luxe horloge dat onder water gebruikt kan worden, terwijl het ook geen draairing heeft om de duiktijd af te lezen.
Bij de zoektocht naar een geschikt duikhorloge zult u geregeld op een heliumventiel als onderdeel van de uitrusting stoten. U zult dit onderdeel alleen in een uitzonderingsgeval nodig hebben, tenzij u uw geld verdient met het aanleggen van onderzeese pijpleidingen op een diepte van 200 meter. In dat geval heeft u speciaal ademgas nodig, dat helium bevat. Bij een verblijf in drukkamers dringt dit gas ondanks de afdichting door in het duikhorloge. Als de buitendruk bij de decompressie afneemt, bouwt overdruk op in het horloge. Daardoor kan het horlogeglas uit de behuizing barsten. Een heliumventiel zorgt voor drukcompensatie. U vindt een heliumventiel daarom eigenlijk alleen terug bij duikhorloges die voor extreme dieptes van 500 m en meer gemaakt zijn. Voorbeelden hiervan zijn de Sea-Dweller van Rolex, de Planet Ocean en de Ploprof van Omega en de Avenger II Seawolf van Breitling.
U dient regelmatig de waterdichtheid van een duikhorloge te laten controleren. Dit geldt in het bijzonder voor gedragen horloges waarvan bij aankoop niet wordt gegarandeerd dat ze nog waterdicht zijn. Tegenwoordig hebben de meeste duikers een duikcomputer en gebruiken ze een duikhorloge alleen als back-up. Maar ook in deze functie dient het horloge goed te werken.
De geschiedenis van duikhorloges
Wat was het eerste duikhorloge? Op deze vraag zijn meerdere antwoorden mogelijk. Rolex patenteerde in 1926 het principe om de kronen en de achterkant met schroeven en pakkingen te verzegelen. Toen de Engelse Mercedes Gleitze in oktober 1927 het Kanaal probeerde over te zwemmen, had ze een Rolex Oyster om haar pols. Deze marketingstunt bewees dat de Oyster ook na meerdere uren in het water nog waterdicht was.
Het eerste horloge dat speciaal voor het verblijf onder water werd ontwikkeld was de Omega Marine. De rechthoekige behuizing bestond uit twee onderdelen van verschillende grootte, die in elkaar geschoven werden. Door deze constructie was het horloge beter bestand tegen de waterdruk. In 1937 verkreeg de Omega Marine als eerste horloge ooit een officieel certificaat voor waterdichtheid. Daarop stond dat hij bestand was tegen een diepte van 135 m.
In de jaren 50 kwamen de duikhorloges tot een diepte van 200 m. In 1953 werden de Rolex Submariner en de Blancpain Fifty Fathoms gepresenteerd. De stijl en het uiterlijk van deze modellen bepalen tot op heden het uiterlijk van duikhorloges. Beide horloges waren met een draaibare lunette voor het instellen van de duiktijd uitgerust. Er woedt nog steeds een strijd of nu de Submariner of de Fifty Fathoms het eerste echte duikhorloge was. In 1957 kregen beide tijdmeters concurrentie van de Superocean van Breitling en de Seamaster 300 van Omega.
Er ontstond een grote behoefte aan duikhorloges, omdat in toenemende mate werk onder water uitgevoerd moest worden. De aanleg van pijpleidingen en offshore-platforms voor energievoorziening speelden een beslissende rol. Ook het leger was op zoek naar waterdichte horloges voor het Korps Mariniers. Korte tijd later kwam het duiktoerisme opzetten, dat inmiddels een vrijetijdsbesteding voor miljoenen is geworden. Als solide sporthorloge en statussymbool hebben de duikhorloges nog een andere functie gekregen, die ervoor zorgt dat ze ook in de toekomst begeerd zullen blijven.
Modelreeksen met hun oorsprong in de jaren 50
- Rolex Submariner, eerste model uit 1953
- Blancpain Fifty Fathoms, eerste model uit 1953
- Omega Seamaster 300, eerste model uit 1957
- Breitling Superocean, eerste model uit 1957
